Ürtiker (Kurdeşen) Nedir? Neden Olur?

Halk arasında kurdeşen olarak bilinen ürtiker, kırmızı döküntüler şeklinde kendini belli eden bir cilt hastalığıdır. Birkaç dakikadan 24 saate kadar süren cilt şişmelerinin eşlik ettiği hastalık, kaşıntı ve yanma gibi şikayetlerle ortaya çıkar. Ürtiker sırasında oluşan kızarıklık cilt üzerinde geniş alanlara yayılabileceği gibi boyutsal olarak da farklılık gösterir. Ürtiker hastalığı kaynaklı kabarıklık ve kızarıklık şikayetleri 6 haftadan daha uzun sürerse, hatta aylar veya yıllar boyunca sorunlar devam ederse bu durum kronik ürtiker olarak adlandırılır. Peki, kurdeşen belirtileri ve kurdeşen nedenleri nelerdir? Bu yazımızda ürtiker hastalığı hakkında merak edilen detayları sizin için inceledik.

Ürtiker (Kurdeşen) Nedir?

Kurdeşen, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen ve ciltte kızarıklık ve kaşıntıya yol açan bir cilt hastalığıdır. Toplumun %20’sinin en az bir kez kurdeşen hastalığı ile karşılaşma ihtimali vardır. Ciltte ortaya çıkan kaşıntı ve kabarıklıkların boyu bazen birkaç milimetre olurken bazen de santimetrelerle ölçülebilir. Ciltte ani olarak beliren döküntüler bir süre sonra kendiliğinden geçer. Kurdeşenin sık sık tekrarlaması ve kronik ürtiker haline gelmesiyle ileri tedavi yöntemlerine başvurulabilir. 

Ürtiker, bebeklikten başlayarak her yaş diliminde görülebilen bir rahatsızlıktır. Çocukluk çağında sık geçirilen enfeksiyon hastalıkları sonucunda, çeşitli ilaçların kullanımında ve bağırsak parazitlerinin varlığı gibi durumlarda kurdeşen gelişebilir. Şiddetli şekilde ortaya çıkan belirtilerde mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Yetişkinlerde ise ürtiker bazen tek başına, bazen de anjiyoödem gibi durumlara bağlı olarak gelişebilir. Kurdeşen hastalığı kadınlarda erkeklere oranla 2 kat daha fazla görülür. Vakaların çoğunluğu akut ürtiker şeklinde kendini gösterir. Alerji testleri yardımıyla kurdeşene neden olan ajanlar belirlenerek bunlardan uzak durmak ürtiker tedavisi için etkili olabilir.

Ürtiker (Kurdeşen) Neden Olur?

Kurdeşen, çeşitli sebeplerle vücudun cilt altında histamin ve benzeri kimyasalları üretmesi sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Vücutta üretilen bu maddeler deri altında sıvı birikmesine yol açar ve kabarıklık şeklinde kendini gösterir. Bu reaksiyonun şiddeti ise kişiden kişiye değişebilir. Kurdeşen dökmek genellikle alerjik bir reaksiyon olarak görülse de tetikleyici sebepler arasında bazı durumlarda enfeksiyonlar, ilaçlar ve yiyecekler de yer alabilir. Kurdeşene neden olabilecek etmenler ise aşağıdaki gibidir:

• Enfeksiyon hastalıkları
• Polenler
• Yüksek ateş
• Yer fıstığı, kuru yemiş, kabuklu deniz ürünleri, yumurta, çilek ve süt ürünleri gibi bazı besinler
• Ortam sıcaklığındaki ani değişimler
• Lateks
• Ev tozu ve akarlar
• Hayvan türleri ve salgıları
• Antibiyotikler ve bazı ilaçlar
• Krem, parfüm ve bazı kimyasal temizlik maddeleri
• Güneş ışınları
• Bağırsak parazitleri
• Yoğun egzersiz
• Tiroid hastalığı
• Çeşitli otoimmun hastalıkları
• Böcek sokması

Ürtiker sorunu ile karşılaşan hastaların çoğunda tetikleyici neden tam olarak bilinemez ve birçok farklı neden hastalığa sebep olabilir. Alerji testleri de çoğu durumda sınırlı sayıda alerjene yönelik tarama imkanı sunar. Vücudun bazı etmenlere verdiği otoimmun bir yanıt olarak tanımlanabilen kurdeşende tedavi protokolü genellikle her tür için benzer şekilde gerçekleştirilir.

Ürtiker Çeşitleri Nelerdir?

Ürtiker tipleri akut ve kronik olmak üzere iki farklı gruba ayrılır:

 Akut Ürtiker: Akut ürtiker vakalarının çoğunluğunda hastalığın sebebi tam olarak bilinmese de toz, akarlar, tekstil ürünleri, bitki polenleri, kimyasal maddeler, çeşitli gıdalar ve ilaçlar rahatsızlığı tetikleyici rol üstlenebilir. İlaç kullanımından kaynaklı olan durumlarda belirtiler 36 saat sonra ortaya çıkmaya başlar. Alerjiye en fazla sebep olan ilaçlar arasında penisilin, sefalosporin ve sülfonamidler bazlı olan çeşitler bulunur. Tüketilen çeşitli gıdalar da en yaygın akut ürtiker sebepleri arasındadır. Akut vakalarda belirtiler en fazla 6 hafta boyunca görülür. İlgili maddelerden uzaklaştıkça iyileşmede artış yaşanır.

 Kronik Ürtiker: 6 haftayı geçen vakalarda ise rahatsızlık kronik ürtiker olarak adlandırılır. Hastalığı tetikleyen faktörler arasında alerjenler, gıdalar, ilaçlar, diş tedavisi, regl, hamilelik, sistemik hastalıklar ve kişinin ruh hali gibi etkenler bulunur.

Ürtiker Belirtileri Nelerdir?

Ürtiker belirtileri çoğu vakada benzerlik gösterir. Hastalığın belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Ciltte hafif veya şiddetli olan kaşıntı, yanma veya batma şikayeti
• Deri üzerinde farklı boyutlarda ortaya çıkabilen kabartılar
• Ciltte kızarıklık ve şişlik

Akut ürtikerde belirtiler bir gün içerisinde tamamen yok olsa da yeniden ortaya çıkabilme ihtimali bulunur. Kronik ürtikerde ise belirtiler çeşitli dönemlerde artar ve yıllarca devam edebilir.

Ürtiker Tanısı Nasıl Konulur?

Kurdeşen belirtileri tipik olarak seyrettiği için hekimler, hasta şikayetleri ve çeşitli fiziksel muayene bulguları neticesinde kolaylıkla ürtiker tanısı koyabilir. Kesin tanı için bazı testler istenir ve test sonuçlarına göre de tanı doğrulanabilir. Bazı durumlarda aniden gelişen vakalarda tanı hekim tarafından hızlıca konulabilir. Doktor randevusu sırasında ürtiker semptomlarının geçmesi durumunda ise tanı hastanın tarifi ile konulabilir. Burada önemli olan nokta, belirtilerin 24 saat içinde geçip geçmemesinin sorgulanmasıdır. Çünkü ürtikere benzeyen farklı cilt hastalıkları da bulunur. Ayrıca tanı konusunda şikayetlerin süresi de önemlidir. Böylece rahatsızlığın akut veya kronik olup olmadığı belirlenir. Öte yandan tanı sırasında hastalığa sebep olabilecek ajanlar da sorgulanır.

Ürtiker Nasıl Geçer?

Ürtiker, farklı cilt hastalıkları ile karıştırılabilecek semptomlara sahip bir rahatsızlıktır. Bu nedenle öncelikle hastalığın ürtiker olup olmadığından emin olunmalıdır. Bunun için en etkili yöntem, ilgili hekime başvurmak ve fiziksel muayeneden geçmektir. Hekim önerisi olmadan herhangi bir ilaç kullanımından kaçınmak gerekir. Kronik ürtiker hastaları, hekim tarafından reçetelendirilmiş olan antihistaminik ilaçları kullanabilir. Öte yandan akut ürtiker vakalarında ise herhangi bir kimyasal veya alerjen madde ile temas varsa bundan uzak durmak gerekir. Akut vakalarda belirtiler birkaç gün içerisinde geçmezse hekime başvurmak şarttır. Ek olarak ürtikerin şiddetlenmesine bağlı olarak nefes darlığı, dilde şişme ve bilinç bulanıklığı gibi durumlarda ise hemen hastanelerin acil servisine başvurmak gerekir.

Ürtiker Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ürtiker hastalığının pek çok farklı tedavi yöntemi olsa da günümüzde kesin bir tedavi yönteminden bahsetmek söz konusu değildir. Tedavinin ilk basamağında antihistaminik ilaç kullanımı bulunur. Bu ilaçların kullanımı sonrasında çoğu vakada iyileşme durumu gözlenebilir. İyileşme kaydetmeyen hastalarda ise 2-4 hafta sonra doktor kontrolü ile ilaç dozunda artırma yöntemine gidilebilir. Maksimum doza rağmen iyileşmeyen hastalarda deri altına iğne ile ilaç tedavisi yöntemi denenir. İğne hastaya ayda bir kez yapılır. Bu hastalar sürekli olarak hekim tarafından takip edilmeli, sağlık kontrolleri yapılarak tedavinin etkinliği incelenmelidir. Öte yandan bazı ilaçlara karşı alerjisi bulunan hastaların, bunu her hasta başvurusunda hekime belirtmesi gerekir. Bu tip bireylerde anafilaksi şeklinde ciddi alerjik şok gelişme ihtimali de olabileceğinden dolayı alerjenle temas durumunda vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmak son derece önemlidir. Siz de kurdeşenle mücadele ediyorsanız ve kaşıntı belirtileriniz varsa Kaşıntılı Kurdeşenden Kurtulma Yolları içeriğini okuyarak konu hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.

Eğer siz de kurdeşen hastalığından şüpheleniyor ve benzer semptomlar yaşıyorsanız hemen bir dermatoloji uzmanına başvurarak gerekli önlemleri alabilirsiniz. Ayrıca kış aylarında egzama gibi rahatsızlıklarla mücadele ediyorsanız Kış Egzaması ve “Ayakta Egzama Neden Olur? içeriklerini okuyarak hastalık hakkında fikir edinebilirsiniz.