İlişkilerde Sağlıklı Sınırlar Nasıl Belirlenir ve Korunur?

Biz buna, sınırlar, yeni öz bakımdır diyoruz. Gerçi 2020’de bolca deneyimlediğimiz gibi, onları yaratmak her zamankinden daha zor. Pandemi öncesi, biraz alana ihtiyacımız olursa evden çıkıp gezmeye gidebilirdik. Ancak kapanma, bunu değiştirdi. Tek bir çatı altında gerçekleşen her şey, ilişkilerimizde rahatsız edici sorunlardan kaçınmayı daha da zor bir hale getirdi. Bizi adeta, gerçekten neye ihtiyacımız olduğunu ve neyin işe yaramadığını değerlendirmeye zorladı. İşte sınırlar, tam da burada devreye giriyor.

Sınırlar, diğer insanlardan gelen davranışların hangilerini kabul edip etmeyeceğimiz konusunda ilişkilerimize koyduğumuz engellerdir. Kendini İyileştirme Kitabı’nın yazarı Dr. Nicole LePera, sınırların sahip olduğumuz her ilişkinin temeli olduğu görüşünde. Ve sınırlardan “sizi uygunsuz ve kabul edilemez şeylerden koruyan duvarlar” olarak bahsediyor. Bir başka deyişle, sınırlar duygusal, zihinsel ve fiziksel sağlığınız için gerekli. Öyle ki sınırların partneriniz tarafından sürekli olarak ihlal edilmesi, ilişkide görmezden gelmemeniz gereken işaretlerden biri.

Siz de kendinizi ilk sıraya koymakta zorlanıyor musunuz? Öyleyse, sınırlar hakkında daha derine inmeye hazır olun!

Ne zaman sınır koymalı?

Sınırları ne zaman belirlemeniz gerektiğini biliyor musunuz? Öncelikle vücudunuzu dinleyin. Örneğin bir yabancı elini sırtınıza koyarsa ve bu sizi rahatsız ediyorsa, bu his vücudunuzun size bir şeylerin yanlış olduğunu söyleme şekli. Benzer şekilde biriyle etkileşime girdikten sonra kendinizi yorgun veya sinirli hissediyorsanız, bu da aşırıya kaçtığının bir işareti. Kendinizi korumak için sınırlarınızı nerede belirmeniz gerektiğini anlamak için insanlarla etkileşime girmeden önce ve sonra nasıl hissettiğinize odaklanın.

Farklı sınır türleri

Okul, özel hayat ve hatta sosyal medyada paylaştığınız şeyler de dahil olmak üzere, hayatınızın birçok alanında sınırlar belirleyebilirsiniz. En yaygın sınırlar romantik ilişkiler ve arkadaşlıklar gibi “ilişkilere” koyulanlar. İşte zihinsel, duygusal, fiziksel ve kaynak sınırları da içine alan farkı sınır türleri.

• Zihinsel ve duygusal sınırlar: Nicole zihinsel ve duygusal sınırların düşüncelerinizi, inançlarınızı ve duygularınızı paylaştığınız kişileri içerebileceğini söylüyor. Birinin sizinle konuşmasına nasıl izin verdiğiniz veya bir ilişkiye ne kadar enerji harcamak istediğiniz buna örnek olabilir.
• Fiziksel sınırlar: Bu daha çok birinin size fiziksel olarak ne kadar yaklaşabileceğine izin verdiğiniz ve hangi dokunuşta iyi hissedip hissetmediğinizle ilgili.
• Kaynak sınırları: Kaynak sınırlarınız ise zamanınızın nerede ve nasıl harcanacağını seçme yeteneğinizle ilgili. Her öğleden sonra kendinize bir saat ayırmanız veya akşam 8’den sonra telefonlara bakmamanız buna örnek olabilir.

Sınırlar nasıl belirlenir ve korunur?

• İhtiyaçlarınızı netleştirin: Herhangi bir sınırı belirlemenin ilk adımı, biriyle tam olarak nasıl iletişim kurmak istediğinizi ve ondan hangi değişikliği talep ettiğinizi netleştirmek. Bu yüzden konuşma sırasında konunun dışına çıkmamak için bunu yazıya dökebilir ve önceden yüksek sesle söyleme alıştırması yapabilirsiniz.
• Doğru zamanı bulun: Sıradaki adım, sınırlarınızı ve ihtiyaçlarınızı karşınızdaki kişiye iletmenizi içeriyor. Bunun için duygusal olarak tepkisel bir yerde olmadığınız bir zamanı seçin. Örneğin stresli bir günde bunu dile getirmek doğru olmayabilir.
• Açık olun: Sınırlarınızı belirlerken, karşınızdaki insanın davranışını değiştirmeye odaklanmayın. Bunun yerine eğer o davranışı sürdürürse ona nasıl tepki vereceğiniz konusunda net bir açıklama yapın. Örneğin “Artık yemek seçimlerimi tartışmak istemiyorum. Eğer tekrar gündeme gelirse kendimi sohbetten uzaklaştırırım” diyebilirsiniz.
• Kendinize karşı nazik olun: Çoğumuz için sınır belirlemek ve korumak kolay değil. Bazı insanlar, daha önce sınırlar koymadıysanız, bunları dile getirdiğinizde meydan okuyabilir. Ama uygulamaya devam ettikçe daha az kırgınlık ve daha fazla güven hissetmeye başlarsınız.
• Unutmayın, bu bir süreç: Sınırlar genelde tek seferde yapılan bir anlaşma değil. Hayatınızdaki insanlara bu sınırları ve nedenlerini sık sık anlatmak zorunda kalacaksınız. Bu yüzden anlayışlı ve şefkatli olun.

Son olarak; sınırlarınızın değişmesine izin verin! Yaşam boyu ihtiyaçlarımız ve sınırlarımız değişebilir, bunda sorun yok. Kendinize olan saygınızı sürdürebilmek için benliğinizi dinleyin ve ilişkilerinizi buna göre yönlendirin. Sınır koymak, kendinizi daha rahat hissetmek için atabileceğiniz adımlardan en önemlisi.

Ayrıca Mutlu İlişkilerin Sırrı: Bağlanma Tarzınızı Keşfedin ve Ayrılık Konuşması Nasıl Yapılır? yazılarımızı inceleyebilirsiniz.