Keman 101: Yeni Başlayanlar İçin Keman Hakkında Bilgi

Bir enstrüman çalmak, müzikle ilgilenmek, sanıyoruz dünyanın en güzel şeyi olabilir. Bunu ister profesyonel ister hobi olarak yapın her halükarda enstrümanınız elinizdeyken kendinizi bambaşka bir diyarda hissedeceksiniz. Aynı zamanda bir müzik aleti çalmak beynin daha pratik şekilde çalışmasını da sağlar. Tabii müzikle ilgilenmek istiyorsanız yapmanız gereken ilk şey kendiniz için doğru enstrümanı seçmek. Bu konuda kararsızsanız en sevdiğiniz, dinlemekten en çok keyif aldığınız şarkıların tarzına bakabilirsiniz. Tabii söylemeden geçmeyelim; metal müzik dinlemeye bayılıyor olmanız sizin piyano çalmanıza engel değil. Sadece içinizden geçeni dinleyin. Eğer dinlediğiniz müzik türü size çok keyif veriyorsa o müziklerin içinde bulunan enstrümanlara göz atmakla işe başlayabilirsiniz.

Kafa karışıklığınızı biraz gidermek için, bu yazımızda kemandan bahsedeceğiz. Eğer keman öğrenmeye merakınız varsa fakat bu konuda çok bilgi sahibi değilseniz, keman hakkında tüm detayları yazımızdan keşfedebilirsiniz. Belki de sizin enstrümanınız kemandır.

Keman hakkında bilgi

Keman nasıl çalınır konusuna direk geçmeden önce, keman hakkında detayları bilmenizde fayda var. Tarihçesinde sizi etkileyen bir şey bile bu müzik aletine yönelmenizin sebepleri arasında olabilir. Bu yüzden önce müzik aletinizi tanıyarak ve onun hakkında tüm detaylara hakim olarak işe başlayın.

Kemanın tarihçesi

Öncelikle en çok merak edilen konulardan biri kemanın aslında ilk hangi ülkede ortaya çıktığı. Bu konuda kaynaklar arasında maalesef net bir bilgi yok. İngiltere’de Fiddle, Almanya’da Fiedel, İtalya’da Lira da Braci ve Fransa’da Viel adlarıyla kullanılan yaylı çalgıların kemanın atası olduğu kabul edilmektedir. Tüm yaylı çalgılarda olduğu gibi ok ve yaydan esinlenerek üretilmiş bir müzik aletidir. Okçuluk ile hayat sürüldüğü dönemlerde ok yaydan çıkarken ortaya çıkan ses fark edilmiş ve telli müzik aletlerinin ortaya çıkışı bu şekilde başlamıştır. Tel sayısını azaltıp arttırarak da farklı telli çalgılar elde edilmiştir.

17 ve 19. Yüzyıllar arasında keman farklı formlara bürünerek modern bir hale gelmiş ve 19. Yüzyılın sonlarında şu an gördüğümüz kemanların üretimi ortaya çıkmış. Bu zaman içinde kemana ilgi ve alakanın artması sonucunda da orkestralarda yer bulmaya başlamış. Hem solo performanslarda hem orkestra içinde harika bir ses çıkartması nedeniyle de iyice popüler hale gelmiş.

Ayrıca ses aralığının çok geniş olmasından kaynaklı, keman birçok müzik türüne uyum sağlayan enstrümanlar arasında. Yani keman ile klasik müzik de çalabilir, rock, rap ve arabesk de çalabilirsiniz.

Kemanın tarihi içinde unutulmayan Giovanni Gabrieli, Giuseppe Torelli, Karlo Farina, ilk keman ile beste yapan müzisyenlerden. Tabii kemanın gelişimine katkı sağlayan ve bestelerini hala dinlediğimiz Antonio Vivaldi, Paganini, S. Bach, Sarasate, Tartini gibi isimleri de anmadan geçmeyelim.

Kemanın özellikleri nelerdir?

• Keman; telli ve yaylı çalgılar ailesindendir.
• Perdesiz bir alettir. Yani gitarda olduğu gibi sap kısmı bölümlere ayıran çizgileri bulunmaz.
• Sol çene altına yerleştirerek sol el ile nota basma, sağ el ile yay çekme işlemleri ile çalınır.
• İnsan ses genişliğini, oktav bazında en iyi ifade eden enstrüman olarak kabul edilir.
• Kemanın yapım aşamasında 80 küsür parçadan yararlanılmaktadır.
• Günümüzde farklı boyut ve tarzlarda kemanlar olsa da klasik bir kemanın gövde boyu yaklaşık 35 cm’dir.
• Keman telleri köprü adı verilen bir parçanın üstünden geçirilir. Uçları ise, önce burgu adı verilen kulak bölümüne geçirilir ardından da tellerin en alt kısmı kuyruk bölümüne takılır. Bu sayede köprünün de aracılığıyla sesin üst kapağa ulaşması sağlanır.
• Burgu denilen kemanın ucundaki salyangoza benzeyen yerde 4 adet çevirme çubuğu bulunur. Bu akor dediğimiz kemanın istenilen sese ayarlanmasını sağlayan yerlerdir.
• Kemanın ön yüzeyinde sağ ve sol kısımlarda görülen ‘f’ harfi şeklindeki iki boşluk, kemanın içerisinde oluşan titreşimlerin dışarıya aktarılmasını sağlar. Bu sayede kemanın sesi daha yüksek çıkar.
• Kemanın üzerindeki cila da sesi etkileyen unsurlar arasındadır.

Keman çeşitleri nelerdir?

Kemanlar kendi içinde 3 farklı tarza sahiptir.

El yapımı kemanlar: Kemanın her parçasının bir keman ustası tarafından elleri ile yapılması ile elde edilen kemanlardır. El yapımı kemanlarda genellikle akçaağaç, gül ağacı ve ladin ağacı kullanılır.

Fabrikasyon kemanlar: El işçiliği olmayan ve standart kalıplar ve makineler ile elde edilen keman çeşididir. El yapımı ve elektroya göre daha az maliyetlidir.

Elektro kemanlar: Ses üzerinde oynamaların yapılabildiği, sesin dışarıya amfiler yardımıyla daha yüksek olarak iletilebildiği keman türüdür. Klasik kemanlarda göre daha ağır bir yapıda olan bu kemanlar farklı materyallerden de elde edilebilir.

Kemanın parçaları nelerdir?

Her müzik aletinde birçok parça bulunur ve bir müzik aletine tamamen uyum sağlamak onu iyi tanımaktan geçer. Keman da toplamda 7 parça barındırır. Bu parçalar;

• Ön kapak/göğüs
• Arka kapak/sırt
• Salyangoz (Perdelik, burgu)
• Yanlık
• Arşe, teller
• Çenelik
• Kemanın kuyruğu, eşik

Keman boyutları

Keman çalan kişinin kol uzunluğuna göre farklı boyutlarda üretilebilir. Bu yüzden eğer bir keman alacaksanız ona dokunup, deneyerek almanız oldukça önemli.

Bu boylar; çeyrek, yarım, üç çeyrek ve tam keman olarak 4 çeşitten oluşur.

Kemanın aksesuarları nelerdir?

Kemanın parçaları kadar ona eklenip çıkarılabilecek birçok aksesuarı da bulunun. Bu aksesuarların ne olduğundan bahsedecek olursak;

• Keman yayı
• Yay çekme aparatı
• Keman kutusu
• Keman standı
• Keman köprüsü
• Keman akort kulağı
• Keman yastığı
• Keman arşesi

Keman Çalmaya Başlamadan Önce Bilinmesi Gerekenler

Kemana başlamadan önce herkesin kafasında mutlaka bir soru işareti vardır. Ben de 6 ay boyunca keman çalmayı denemiş biri olarak bu sorulara kendi deneyimlerim ve çoğunluğun deneyimi ile, kabul edilmiş cevapları size aktararak kafanızdaki soru işaretlerini biraz olsun gidermeyi deneyeceğim.

Keman çalmak zor mu?

Öncellikle dillerden düşmeyen bir konu varsa, bu da keman çalmanın ne kadar zor olduğudur. Buna aslında her şeyi başlangıçta zor olduğunu düşünerek başlayabilirsiniz. Doğru metot ve bol pratik ile keman çalmayı kısa sürede kolay hale getirebilirsiniz. Ben de çok büyük bir hevesle kemana başlamış olamama rağmen yeterli pratik yapmadığım için her derse gittiğimde yeniden yay çekmek ile işe başlıyordum. Sabırsız biri olmamdan kaynaklı kısa sürede parça çalmak istiyordum ve yeterince çalışmadığım için bir noktada bırakmak zorunda kaldın.

Size tavsiyem; sabırsız olmayın. Sadece derslerde değil, evde de kemanınız ile uğraşarak bol pratik yapmayı ihmal etmeyin. Özellikle kemanın tutuşu alışık olmadığımız bir tutuş olduğu için başlangıçta sık sık yay çekerek parmaklarınızı kemana alıştırın.

Keman çalmaya kaç yaşında başlanmalı?

Keman çalmaya istediğiniz her yaşta başlayabilirsiniz. Bu konuda katı kurallar yok. Fakat tıpkı bale, dans gibi küçük yaşta başlayanların daha çok pratik yapma ve ilerleyen yaşlarda keman çalmayı profesyonel hale getirme ihtimali daha fazladır. Fakat hangi yaşta başlarsanız başlayın sıkı bir çalışma ile hayal ettiğiniz noktaya gelebilirsiniz. Çocuklar için ise genellikle önerilen yaş 6 yaş ve üstü olarak kabul edilir.

Keman çalmak kaç ayda öğrenilir?

Bu sorunun cevabı tamamen ne kadar ağırlık verdiğiniz ile alakalı. Söylediğim gibi, ben pratik yapmamış olmamdan ötürü 6 ayda birkaç basit parça çalabildiğim noktaya gelmiştim. Fakat düzenli bir sistem ve bol pratik ile kendi sürenizi kendiniz belirleyebilirsiniz.

Keman çalmanın faydaları nelerdir?

• Daha önce de bahsettiğimiz gibi keman beynin farklı bölgelerini aynı anda çalıştırır.
• Stres, endişe gibi problemlerden uzaklaşmanıza yardımcı olur.
• Hafızanızı geliştirir
• Refleks yeteneğinizi geliştirir.
• Bedeninizin gelişimine katkı sağlar.

Keman çalmak için parmaklar uzun mu olmalı?

Parmaklarınızın uzunluğu kemanı daha kolay tutmanızı ve notalara basmanızı daha rahat hale getirecektir fakat kısa ya da uzun olmalı gibi bir kural yoktur.

Ayrıca Dinlediğiniz Müzik Türü Stilinizi Yansıtsın yazımız da ilginizi çekebilir.